We moeten als de wiedeweerga werk maken van windenergie. Maar waar: op land of op zee? Zeker ook op zee, als het aan Bob Meijer ligt. Meijer, directeur van Topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI) Wind op Zee, is op de WindDay host van de Nextgen Wind Energy track. Hij breekt graag een lans een bedrijfstak die de wind in de zeilen heeft.
Welke rol gaat offshore windenergie spelen in de energietransitie?
‘In de toekomst zal wind van zee voor Nederland, samen met zonne-energie van het land, de belangrijkste energiebron zijn. Er doen allerlei scenario’s de ronde met uiteenlopende bandbreedtes, maar duidelijk is dat zon en wind het moeten gaan doen.’
Wind op land stuit vaak op weerstand. Heb je daar op zee minder mee te maken?
‘Ook op zee heb je maken met regels en met medegebruikers zoals de zeevaart, de zandwinning, de visserij en de ecologie. Ook op zee moet je zorgvuldig te werk gaan, temeer omdat we nog niet goed weten wat de eventuele langetermijneffecten van wind op zee zijn voor de ecologie. Daarom doen we daar onderzoek naar. Zo bekijken we boven water of vogels en vleermuizen last hebben van de turbines en bijvoorbeeld hun gedrag aanpassen of dat we andere oplossingen moeten verzinnen om slachtoffers te vermijden. Onder water onderzoeken we onder meer hoe we de effecten van het heien van fundatiepalen zo kunnen doen dat er minder of geen effect is op zeezoogdieren.’
Wat is het belang van innovaties in de offshore windenergie?
‘Innovaties zijn essentieel, omdat we tegen een aantal knelpunten aanlopen zoals de kosten – de energietransitie moeten we betaalbaar houden. Daarom zijn we voortdurend op zoek naar meer efficiëntie. Maar ook het inpassen van al die offshore elektriciteit in ons energiesysteem. En de ruimte op zee, inclusief de ecologie. Een van de redenen waarom we massaal inzetten op wind op zee is het behoud van de natuur. Logisch dus dat we de effecten op de ecologie zoveel mogelijk willen beperken. Sterker nog: we proberen de aanleg van windparken te combineren met winst voor de ecologie. Een goed voorbeeld is de innovatieve steenbestorting rond de windturbines. Daardoor ontstaat allerlei nieuw leven en neemt de biodiversiteit toe.’
Welke innovaties zijn al gerealiseerd?
‘Er zijn diverse technieken ontwikkeld om ervoor te zorgen dat het aanbrengen van heipalen minder geluid veroorzaakt, bijvoorbeeld door de heiplaats af te schermen en door de palen snel heen en weer te draaien, waardoor ze soepel de zeebodem ingaan. Deze technologie heeft een gunstig bijeffect; je hebt minder staal nodig. Zo’n innovatie biedt dus op meerdere vlakken voordeel. Omdat innovaties zo belangrijk zijn jagen we ze aan. Zoals in de innovatiekavel in het Borssele windgebied. Daar worden bij twee windturbines verschillende innovaties gedemonstreerd, bijvoorbeeld een slimme verbindingstechniek tussen de turbine en de fundatiepaal. Op die locaties wordt veel onderzoek gedaan.’
Welke positie neemt Nederland wereldwijd in met windenergie op zee?
‘Op terreinen als transport, installatie en fundaties zijn we koploper. Dat is niks nieuws; Nederland blinkt van oudsher uit in de offshore en maritieme industrie. De windturbines zelf komen overwegend uit het buitenland, maar daarin zitten vaak weer componenten in die in ons land zijn gemaakt.’
Hoe ondersteunt TKI Wind op Zee Nederlandse bedrijven?
‘Dat doen we onder meer met ons innovatieprogramma. Ook zorgen we ervoor dat er subsidies komen om het innovatieprogramma te ondersteunen. Verder brengen we bedrijven en kennisinstellingen bij elkaar en geven we kennis terug aan de maatschappij, zodat ook anderen daar hun voordeel mee kunnen doen.’
Waarom is de windsector zo aantrekkelijk voor nieuwkomers op de arbeidsmarkt?
‘Omdat het multidisciplinaire en fascinerende bedrijfstak is. Heb je wel eens bij een nieuwe generatie windturbine gestaan? Die dingen zijn reusachtig! De techniek is interessant, het gaat om innovaties en het gaat om de toekomst. Bovendien is het een sector die de komende tientallen jaren duizenden mensen, van wetenschappers en techneuten tot monteurs, werk zal bieden. Kortom, deze bedrijfstak heeft de wind in de zeilen.’
