Het is vanuit economisch en sociaal oogpunt belangrijk voor bedrijven om de emissie van CO2 omlaag te brengen. Deze verduurzaming vraagt echter enorm veel elektriciteit: drie tot vier keer zoveel als er nu wordt gebruikt. Het elektriciteitsnetwerk kan dit nu niet aan. Wat is er nodig om dit wel mogelijk te maken? Gertjan Lankhorst, voorzitter van VEMW, vertelt meer.
Maatschappelijk, politiek en economisch belang van verduurzamen
“Bedrijven willen allemaal verduurzamen. De maatschappelijke verantwoordelijkheid en politieke doelen zijn hier redenen voor, maar het is ook simpelweg een economische noodzaak. CO2-emissie is duurder geworden door het Europese Emissiehandelssysteem én Nederland heeft daar nog een nationale heffing bovenop gedaan. CO2-emissie omlaag brengen is dus maatschappelijk, politiek en economisch cruciaal, maar de meeste opties om dat te realiseren vereisen elektriciteit. Voldoende aanbod van groene stroom is dan ook heel belangrijk”, zegt Gertjan.
Manieren om CO2-emissies omlaag te brengen
Gertjan somt een aantal manieren op hoe bedrijven CO2-emissies omlaag kunnen brengen:
- Efficiënter produceren, je hebt dan simpelweg minder energie nodig.
- Aardgas vervangen door elektriciteit, in de industrie wordt heel veel gas gebruikt om bijvoorbeeld hoge temperaturen te realiseren. Maar, elektrische alternatieven vragen veel stroom.
- CCS, CO2 afvangen, afvoeren en vervolgens opslaan onder de grond. Dit vraagt om elektriciteit omdat de compressoren die dit proces mogelijk maken ook moeten draaien.
- Circulariteit, materialen na gebruik terugbrengen naar een vorm waarin ze te hergebruiken zijn. Dit vraagt ook erg veel groene stroom.
- Waterstof gebruiken, waterstof is een drager van energie die je eerst moet maken in een electrolyser. Ook deze machine vraagt elektriciteit.
“Waterstof kan je op veel manieren gebruiken waardoor je minder koolstofhoudende bronnen nodig hebt. Het is een erg belangrijke grondstof in de industrie. Ik denk echter dat elektrificatie verreweg het belangrijkste is om de benodigde verduurzaming van de industrie te realiseren. Dit vereist heel veel elektriciteit: drie tot vier keer zoveel als er vandaag wordt gebruikt. De industrie gebruikt nu zo’n 40% van de stroom in Nederland. De verduurzaming van industrie zou de elektriciteitsvraag dus bijna verdubbelen”, aldus Gertjan.
Voldoen aan de toenemende elektriciteitsvraag
Gertjan: “De verduurzaming van de industrie vraagt bedrijven om te investeren in nieuwe technologie: te beginnen met gasgestookte apparatuur vervangen door elektrische alternatieven. Hiermee stuit je echter direct op het eerste knelpunt: opwek van voldoende groene stroom. Wind op zee is een populaire bron, maar die stroom moet je bij de industrie krijgen. Het net is overbelast en hoewel netbeheerders grote plannen hebben, lijkt het niet genoeg om de industrie op tijd van voldoende groene elektriciteit te voorzien om hun verduurzamingsplannen uit te kunnen voeren”.
Verzwaring van het elektriciteitsnet
“Het elektriciteitsnet moet verzwaard worden, bijvoorbeeld met stroomkabels naar Limburg en Zeeuws-Vlaanderen. Bedrijven kunnen pas hun verduurzamingsplannen uitvoeren als de stroom daar kan komen. Een belangrijk onderdeel van deze plannen is bijvoorbeeld de Delta Rhine corridor: een kabelgoot van Rotterdam naar Limburg. Ik zie niet voor me hoe deze plannen op tijd af kunnen zijn om de klimaatdoelstellingen van 2030 te behalen. Mede door het tempo waarop er nieuwe groene stroom beschikbaar komt. De deadline van de laatste twee tenders voor wind op zee schuift namelijk voortdurend op”, concludeert Gertjan.
Beschikbaarheid van groene stroom verbeteren met tenders
“Het tendersysteem in Nederland moet anders ingericht worden. In de eerste plaats om ontwikkelaars in staat te stellen om stroom aan te bieden tegen competitieve prijzen. De kosten van een windpark zijn de laatste jaren fors gestegen. De stroom die uiteindelijk opgewekt wordt, kan niet concurreren met andere stroom op de markt. Het is dan niet interessant voor ontwikkelaars om te investeren in een windpark”, begint Gertjan. “Ook zijn begrenzingen problematisch, bijvoorbeeld dat groene stroom enkel gebruikt mag worden voor nieuwe installaties. Wij denken dat je bij het ontwerpen van tenders moet kijken naar de hele keten en bijvoorbeeld een consortium moet maken. Bedrijven die samen afspreken met een ontwikkelaar om stroom voor een bepaalde periode af te nemen. Hiermee is er meer zekerheid voor alle partijen. Nederland kijkt nu te weinig naar de vraagkant”.
Ga in gesprek over uitdagingen van de toekomst
“Het Nederlandse beleid rond het creëren van windparken op zee was de eerste tien jaar succesvol. De successen van het verleden zijn echter geen garantie voor de toekomst: de markt is veranderd en de vraag vanuit de industrie neemt enorm toe. Hier is ontzettend veel elektriciteit nodig én deze elektriciteit moet aan land komen. Dit zijn enorme uitdagingen”, sluit Gertjan af. Wil je meediscussiëren of meer weten over het perspectief van VEMW, belangenbehartiger van zakelijke energie- en watergebruikers? Kom dan naar Windday 2024 op donderdag 13 en vrijdag 14 juni. Vraag de brochure aan voor een compleet programmaoverzicht.
